Festiwal Festiwali - 31. Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora. Decrease font size; Reset font size; Increase font size
„Promethidion” Henryka Boukołowskiego okazał się objawieniem festiwalu w 1977 r. Lech KamińskiChoć pierwsza edycja Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Jednego Aktora odbyła się we Wrocławiu, pomysł powstał w Toruniu, równo 55 lat temu, vis-a-vis Teatru Horzycy. Ale to dopiero początek długiej i bujnej historii...Jest połowa lat 50., w Toruniu powstaje klub ZMS "Iskra", którym kieruje Wiesław Geras, młody działacz zakochany w teatrze, coraz bardziej zafascynowany fenomenem rodzącego się wówczas ruchu teatru jednoosobowego. A że klub "Iskra" znajduje się naprzeciwko toruńskiej sceny dramatycznej, wzajemne wpływy obu miejsc są Wymyśliliśmy wtedy cykl spotkań z aktorami - opowiada Geras, pomysłodawca OFTJA i patron jego kolejnych wcieleń. - Przyjeżdżała do nas czołówka: młody Holoubek, Bardini, Łomnicki, Mikołajska. W pewnym momencie pomyślałem: jest coraz więcej ważnych spektakli jednoosobowych, może zrobilibyśmy ich przegląd w Toruniu? Zaproponowałem to ówczesnemu dyrektorowi Teatru Horzycy, Hugonowi Morycińskiemu, ale on wtedy nie podchwycił dał szansęIdée fixe, którą Geras nosił w sobie niemal przez dekadę, zostaje zrealizowana dopiero, gdy młody torunianin obejmuje kierownictwo "Piwnicy Świdnickiej" we Wrocławiu. Pierwsza edycja Ogólnopolskiego Przeglądu Teatrów Jednego Aktora (od 4. edycji słowo "przegląd" zostaje zastąpione przez "festiwal") startuje w 1966 r. "Wtedy (...) odbył się we Wrocławiu festiwal nieprawdopodobny - pisze Jadwiga Oleradzka w programie 3. Toruńskich Spotkań Teatrów Jednego Aktora. - W jednym miejscu (...) spotkali się: Ryszarda Hanin, Anna Lutosławska, Kalina Jędrusik, Danuta Michałowska, Andrzej Łapicki, Ryszard Filipski i Wojciech Siemion. Po takim mocnym uderzeniu wydawać się mogło, że oto narodził się festiwal nad festiwale, gwiazdorski co się zowie". Potem przychodzą lata lepsze i gorsze. Przełom następuje w 1976 r., kiedy władze ZMS arbitralnie przenoszą imprezę do Torunia, czyli tam, gdzie miała znaleźć się od początku. Wrocław, opuszczony przez OFTJA, kreuje nowe wydarzenie poświęcone sztuce monodramu - Wrocławskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora, które odbywają się do toruńskich edycjiDorota Stalińska należy do rekordzistek toruńskiego festiwalu. Występowała tu dziewięciokrotnie, a w 1978 r. wygrała, prezentując monodram "Żmija"(fot. Lech Kamiński)Start nad Wisłą nie jest łatwy. 11. Festiwal, pierwszy w nowym miejscu, nie udaje się. Zgłasza się zaledwie ośmiu wykonawców, a wygrywają debiutanci w dziedzinie monodramu: Grażyna Leśniak i Henryk Tomczyk. W następnym roku zgłoszeń nie brakuje, a w repertuarze znajduje się kilka znaczących przedstawień. W relacjach z 12. edycji powracają dwa nazwiska: Jerzy Janeczek i Henryk Boukołowski. Ten pierwszy pokazuje spektakl "Po tamtej stronie rzeki", który dziś nazwalibyśmy interaktywnym (aktor wręczył widzom piszczałki i klekotki, by imitowali odgłosy wiejskiego odpustu). Boukołowski prezentuje monodram na podstawie poematu "Promethidion" C. K. Norwida i okazuje się objawieniem imprezy. W stawce pojawia się też Dorota Stalińska, która rok później wygra festiwal słynną "Żmiją". Stalińska po latach powróci do Torunia z tym spektaklem na reaktywowany festiwal teatrów jednoosobowych. "Druga połowa lat 70. i pierwsza 80. układają się w dekadę rozkwitu monodramu. Widać to było nie tylko w festiwalowych spektaklach, ale w ilości zgłoszeń, co powodowało, że program OFTJA bywał napięty do granic wytrzymałości. Pamiętam festiwal w roku 1978, kiedy jednym ciągiem oglądało się każdego popołudnia 4-5 przedstawień" - pisze Oleradzka. Wiesław Geras wspomina tamte edycje z nostalgią: - Festiwal to było wydarzenie! - mówi. - Całe miasto nim żyło. Wszyscy emocjonowali się tym, kto wygra. Mieliśmy bogaty nurt imprez towarzyszących: koncerty, wystawy. Występowali Ewa Demarczyk i Marek Grechuta. Nocne życie festiwalu toczyło się w klubach"Promethidion" Henryka Boukołowskiego okazał się objawieniem festiwalu w 1977 r.(fot. Lech Kamiński)Toruński festiwal wygrywali Olgierd Łukaszewicz, Andrzej Grabowski, Cezary Pazura, Emilian Kamiński, Gabriela Muskała czy Cezary Żak. Publiczność mogła - poza konkursem - oglądać mistrzów: Jana Peszka czy Irenę Jun. Ostatnia edycja odbyła się w 1996 potem? - Kolejnej nie zorganizowano przez bezmyślność władz - mówi wprost Geras. - Toruń głupio stracił ważne w 2002 r. powrócił do Wrocławia, a w naszym mieście, w Baju Pomorskim, od 2006 r. odbywają Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora, które nawiązują do dawnych tradycji. Każda edycja to okazja, by przypomnieć przynajmniej jedną gwiazdę sprzed lat, wracającą do Torunia z nagradzanymi przedstawieniami.(Przy pisaniu tekstu korzystałam z książki Janusza Skuczyń-skiego "Toruńskie teatry i festiwale w powojennym czterdziestoleciu" oraz "Indeksu aktorów i spektakli spotkań z teatrem jednego aktora" Wiesława Gerasa, Karoliny Michalskiej-Cecot i Elwiry Militowskiej.)Czytaj e-wydanie »Zaplanuj wolny czas - koncerty, kluby, kino, wystawy, sport
Asystentka scenografaBEATA TOMCZYK. Wrocławski Teatr Lalek - strona oficjalna. Zapraszamy widzów w każdym wieku :)
Trzydniowy przegląd najlepszych polskich i zagranicznych monodramów, które prezentowane były na innych, ogólnopolskich i międzynarodowych festiwalach teatrów jednego aktora. Stąd podtytuł "Festiwal Festiwali". Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora nawiązują do tradycji odbywającego się w Toruniu przed laty Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Jednego Aktora. Na scenie Baja Pomorskiego gościli już tak znakomici aktorzy jak Jan Peszek, Wojciech Pszoniak, Wiesław Komasa czy Ewa Kasprzyk. Trzy festiwalowe dni stanowią okazję do spotkania z wybitnymi aktorami polskiej i europejskiej sceny, zgodnie z formułą imprezy jako festiwalu festiwali, czyli wydarzenia, podczas którego oglądani są laureaci międzynarodowych prezentacji sztuki monodramu. Główny program składa się z 10 monodramów. Dotychczas w Toruniu swoje spektakle zaprezentowali Ewa Błaszczyk, Dorota Stalińska, Jan Peszek, Janusz Stolarski, Krzysztof Grabowski, Marek Sadowski, Vjera Mujovic (Serbia), Wsiewołod Czubenko (Rosja), Daniel Ludwig (Szwajcaria), Viaczeslav Rybnikov (Estonia). Prezentacje monodramów spotykają się z bardzo dużym zainteresowaniem i przyciągają zróżnicowaną widownię - młodych widzów, którzy po raz pierwszy oglądają monodramy składające się się na historię tego gatunku, oraz tych widzów, którzy są już ze sztuką monodramu zaznajomieni. Widzowie bardzo ciepło przyjmują spotkania autorskie z aktorami, którzy nierzadko po przedstawieniu opowiadają o swoich pasjach, także tych pozazawodowych. Nagrody Festiwalu przyznawane są przez dwa grona jurorów: Kapituła Nagrody Publiczności - powołana w trybie naboru uczestników spośród widzów teatralnych, oraz Jury ZASP-u. Kapituła Nagrody Publiczności składa się zazwyczaj z 8 widzów, którzy zadeklarują udział we wszystkich przedstawieniach i obradach. Festiwal o międzynarodowym charakterze to doskonała okazja do zaprezentowania dorobku polskiego teatru i polskiej dramaturgii szerszemu forum – festiwal odwiedza wielu twórców zagranicznych, dziennikarzy, krytyków teatralnych, a także widzów, którzy na co dzień nie zajmują się tematyką teatralną. Celem Toruńskich Spotkań Teatrów Jednego Aktora jest ukazanie najciekawszych i najbardziej wartościowych zjawisk z tego obszaru teatru w Europie.
Siedem na dwóch. W maju 37. Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora. W dniach 19-21 maja 2023 roku Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu po raz trzydziesty siódmy organizuje Festiwal monodramów. Impreza zgromadzi aktorów reprezentujących różne pokolenia, którzy w swych spektaklach poruszą takie zagadnienia, jak: deliberacje nad
Polskie festiwale torują drogę wciąż mało znanym na świecie, a wybitnym utworom Tadeusza Różewicza Wprawdzie Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora nie mają charakteru konkursu, ale triumfatorką przeglądu okazała się Lidia Danylczuk (Ukraina) ze spektaklem „Stara kobieta wysiaduje” według Tadeusza Różewicza. Została wyróżniona przez jury Nagrody ZASP, tradycyjnie w Toruniu przyznawanej, a także Kapitułę Nagrody Antoniego Słocińskiego, która przyznana została w tym roku po raz pierwszy. Antoni Słociński (1925-2018), aktor, reżyser i pedagog przez lata związany z toruńskim festiwalem, w latach 80. dyrektor Baja Pomorskiego, gospodarza imprezy, ustanowił w testamencie nagrodę za wierność autorowi tekstu. W tym roku zabrakło Antka Słocińskiego wśród nas, ale została Jego nagroda, świadectwo, że zawsze o swoim ukochanym festiwalu myślał. Tak pisał o monodramie w książce „Czy teatr jednego aktora jest teatrem ubogim?” (2011): „Teatr ten wyrósł z człowieka i mówi ciągle o człowieku. O złożoności i przewrotności jego natury, o tkwiącym w nim od zarania egzystencji dobru i złu. Mówi o jego tęsknotach, marzeniach i nadziejach na życie, mówi też o wszelkich słabościach, obawach i lękach przed nieubłaganą śmiercią. Taki jest ten przedziwny teatr. Niby taki jak inne, ale odrębny, samotny i głęboko ludzki”. „Stara kobieta wysiaduje” to już drugi ukraiński monodram na podstawie uważanego dziś za klasyczny dramatu Tadeusza Różewicza. Parę lat temu triumfowała swoją interpretacją tego tekstu Larysa Kadyrowa, aktorka Teatru Narodowego im. Iwana Franki w Kijowie. To dwa całkowicie różne przedstawienia. Kadyrowa była „esencją wszystkich kobiet, których świat nie oszczędzał w życiu” (jak pisał Krzysztof Kucharski), Danylczuk pokazuje kobietę witalną, walczącą o przetrwanie zarówno gatunku, jak i narodu. Kobieta Kadyrowej przegrywała, świat ją odtrącał. Danylczuk przedstawia kobietę niepokonaną. To ona odtrąca świat. Bohaterki Kadyrowej i Danylczuk inaczej przeżywają tragedię rozpadu starej cywilizacji. Bardziej optymistyczne odczytanie proponuje Danylczuk, sugerują to lwowskie piosenki i ukraińskie akcenty. Ale obie realizacje dowodzą, że polskie festiwale torują drogę wciąż mało znanym na świecie, a wybitnym utworom Tadeusza Różewicza. Dramat Różewicza to jedynie ramy, w których aktorka wraz z reżyserką Ireną Wolicką, współtworzącą od lat lwowski Teatr w Koszyku, mieszczą nie tylko polskie szlagiery ze Lwowa i wiersz Juliana Tuwima „Lokomotywa” (akcja toczy się przecież w poczekalni dworcowej), ale również dźwięki harmoszki, tak odległe od salonowych pretensji Starej Kobiety. Harmonia dawno już została zepchnięta na peryferie jako instrument prowincjonalny. Stara Kobieta Lidii Danylczuk, przygrywająca sobie na harmonii, odwołuje się do ludowych korzeni bohaterki, tam szuka swojej małej ojczyzny. Gesty ma jednak władcze – i misję do wypełnienia. Kiedy na koniec z tęsknotą powtarza jedno słowo: „Syyyynkuuu… Syyyynkuuu…”, słychać w nim lęk przed szaleństwem świata, wciąż wiszącym zagrożeniem ostatecznej zagłady. Przed laty w Polsce w teatrze jednoosobowym mierzyła się z tekstem Różewicza Irena Jun (1988). I tym razem artystka, wiele razy goszcząca na toruńskim festiwalu, miała przyjechać z najnowszym monodramem „Matka Makryna”, granym w warszawskim Teatrze Studio. Niestety, stan zdrowia pokrzyżował te plany. Kompozycja toruńskiego festiwalu nieco się zachwiała – jego dyrektor Wiesław Geras zawsze dba o równowagę między „klasykami gatunku” a aktorami dopiero wstępującymi na wyboistą drogę aktorstwa jednoosobowego. W tym roku „klasyków” mieli reprezentować Irena Jun i jej młodsi koledzy: Lidia Danylczuk oraz Andrzej Grabowski. O spektaklu Danylczuk już wiadomo, że odniósł sukces. Podobał się także Grabowski, który poza konkursem przedstawił „Spowiedź chuligana. Jesienin” do poezji Sergiusza Jesienina. Grabowski ma piękną kartę monodramatyczną, w Toruniu triumfował niegdyś „Audiencją” według Bogusława Schaeffera, całe lata mówił też Jesienina, w wielu wariantach. Spektakl, z którym przyjechał, zrealizowany jako koprodukcja Teatru Polonia i Teatru STU, jest powrotem do przedstawienia powstałego pod reżyserską ręką Krzysztofa Jasińskiego. Ciekawa koncepcja, a przy tym mistrzowskie wykonanie, także w warstwie muzycznej – rzadko mamy okazję słuchać Grabowskiego śpiewającego liryczne wyznania, czasem „chuligańskie”, bo pełne goryczy i rozpaczy. Wśród nowicjuszy formy, a to wcale nie znaczy aktorów początkujących, doceniony został (nagroda dziennikarzy) Przemysław Bluszcz za „Samospalenie”. To opowieść o radykalnym i ostatecznym geście Ryszarda Siwca, który we wrześniu 1968 r. podczas dożynek na Stadionie Dziesięciolecia dokonał samospalenia w proteście przeciw interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. To był punkt zwrotny w życiu oficera SB opowiadającego o tych zdarzeniach i innych sprawach, które podzieliły Polaków. Zwróciły na siebie uwagę także po raz pierwszy występujące na festiwalu aktorki: Magdalena Drab (wyróżniona „dobrym słowem” przez dziennikarzy), Joanna Stanecka i Beata Malczewska, która przywiozła do Torunia monodram oparty na własnym tekście „6 sekund”. Ukazała w nim dylematy aktorki w świecie komercji. To był prawdziwy popis aktorskiego warsztatu, z dobrej krakowskiej szkoły. Magdalena Drab związana z teatrem w Legnicy pokazała nowe możliwości warsztatowe, jakie otwiera monodram. Napisany przez nią scenariusz „Curko moja, ogłoś to!” ukazuje sytuacje podczas wernisażu wystawy malarki naiwnej Marii Wnęk, które stają się swego rodzaju sondą socjologiczną. Monologom aktorki, wcielającej się w kilka postaci, towarzyszy specjalnie przygotowana ilustracja muzyczna Alberta Pyśka. Joanna Stanecka zaś zaskoczyła interpretacją „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej. W jej spektaklu obcość Róży Żabczyńskiej okazuje się skazą ponadczasową, znowu aktualną (ruchy migracyjne), a jakże ważną w okresie zrastania się Rzeczypospolitej po odzyskaniu niepodległości. Nie zabrakło na festiwalu spektakli Stanisława Miedziewskiego, niekoronowanego króla reżyserów monodramów. Spod jego ręki wyszły „Żertwa” Mateusza Nowaka i „Iwan Karamazow zwraca bilet” Michała Studzińskiego. Nowak przyjął rolę koła ratunkowego – jego monodram wypełnił lukę powstałą w programie po rezygnacji Ireny Jun. Przypadek sprawił, że Irenę Jun zastąpił jeden z jej ulubionych młodych wykonawców monodramu i recytatorów. Stało się to zaledwie tydzień po prezentacji „Żertwy” na festiwalu Thespis w Kilonii, po którym obdarowany został przez dyrektor Jolantę Sutowicz specjalnym „Certyfikatem uznania” za doskonałą interpretację tekstu i wkład w ruch teatrów jednego aktora. 33. TSTJA zakończyły się akcentem optymistycznym – zaproszeniem na festiwal następny, a także jubileuszowy 35. za dwa lata. Jak zasugerował wiceprezydent Torunia, powinien to być festiwal przygotowany ze szczególnym rozmachem, bo minie wówczas 100 lat od powrotu miasta do macierzy. I tak trwający od lat pojedynek między Wrocławiem i Toruniem o palmę pierwszeństwa wśród festiwali monodramów został rozstrzygnięty na rzecz Torunia. Wrocław sam abdykował i o przeglądach monodramów tam głucho, tymczasem Toruń wyrasta na stolicę teatrów jednoosobowych. Fot. Kasia Chmura-Cegiełkowska Podobne wpisy
Szczecin Poznań Kielce Toruń Rzeszów Opole Lublin Łód (Grand Prix XX Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Jednego Aktora, Toruń 1986).
Data i czas 13 maja 2022 r. (piątek) – 15 maja 2022 r. (niedziela)Całodniowe Lokalizacja Teatr Baj Pomorski (ul. Piernikarska 9) Kategorie FestiwaleSpektakle OrganizatorTeatr Baj Pomorski Przegląd najlepszych polskich i zagranicznych monodramów po raz kolejny w Teatrze ,,Baj Pomorski” w Toruniu!W tym roku wystąpią m. in. Joanna Szczepkowska, Agnieszka Przepiórska i Jowita Budnik. Festiwal uzupełnią wydarzenia towarzyszące, w tym Klub Krytyki Teatralnej, wystawa i pokaz młodych aktorów z województwa kujawsko-pomorskiego! Więcej informacji na stronie Teatru i fanpage TSTJA!
Toruń również postanowił wrócić do monodramowej tradycji i w ten sposób od dziesięciu lat odbywają się tu Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora, zwane też Festiwalem Festiwali, gdyż goszczą u nas laureaci innych przeglądów odbywających się w Polsce (w tym wrocławskiego), a wydarzenie nie ma charakteru konkursu.
Festiwale i imprezy Drugi po TSTJA Festiwal Teatru Baj Pomorski, podczas którego widzowie mogą wejść w świat animacji i sceny z udziałem kukiełek. Majowy Buum Poetycki jest wyjątkową inicjatywą, dzięki której w Klubie Odnowa wszyscy entuzjaści poezji mogą spotkać się z autorami, wysłuchać paneli dyskusyjnych oraz wzi Wakacyjny wybuch bluesa, jazzu i rocka to zasługa właśnie tego festiwalu. Trzydniowy festiwal w formie przeglądu polskich monodramów, które prezentowane były na europejskich imprezach o podobnej tematyce. „ rzuca się w oczy – nic dziwnego, gdyż festiwal skupia się na sztuce na billboardach rozsianych po przestrzeni miasta. Strony
. 696 13 777 178 320 334 518 552
festiwal jednego aktora toruń